LICZNIK CYFROWEGO ŚLADU WĘGLOWEGO to kontynuacja projektu zainaugurowanego w roku 2021 w formie licznika emisji CO2 oraz licznika ginących gatunków (2022), licznika wylesiania (2023) oraz licznika śladu wodnego (2024). W tym roku zwracamy uwagę na kolejny istotny problem jakim stała się cyfrowa konsumpcja. Licznik pokazuje cyfrowy ślad węglowy przeciętnego Polaka, a także roczne globalne emisje konsumpcji cyfrowej oraz to jak nasze codzienne działania w sieci powodują emisje CO2. Projekt ten ma na celu edukację i uświadomienie, że nasze działania w sieci wiążą się ze zużywaniem zasobów środowiskowych i nie są obojętne dla emisji CO2. Nasze konsumpcja mediów cyfrowych powinna zatem być świadoma wiedząc, że korzystanie z dobrodziejstw cyfryzacji niesie ze sobą także konsekwencje dla środowiska. CZYM JEST CYFROWY ŚLAD WĘGLOWY? SPRZĘT ELEKTRONICZNY STREAMING I WIDEO WYSZUKIWARKI VS. AI POCZTA ELEKTRONICZNA DANE, HOSTING I INNE DZIAŁANIA
Cyfrowy ślad węglowy stanowi sumę emisji gazów cieplarnianych powstających w wyniku działalności technologii cyfrowych. Nie tylko korzystanie z urządzeń elektronicznych pozostawia ślad węglowy, ale też jest on generowany przez całą infrastrukturę sieciową.
JAK OBNIŻYĆ SWÓJ CYFROWY ŚLAD WĘGLOWY
Nie daj sobie wmawiać, że nie możesz żyć bez kolejnego e-gadżetu, albo że Twoje dotychczasowe urządzenie jest już passe, mimo że działa bez zarzutu. Kupuj tylko takie urządzenia, które są Ci naprawdę potrzebne, a kiedy już kupujesz, to wybieraj urządzenia, które są energooszczędne. Kiedy nie potrzebujesz konkretnego sprzętu bardzo często, rozważ wypożyczanie go (najlepiej od znajomych), aby uniknąć kupowania, a docelowo również generowania w przyszłości elektrośmieci.
Zepsuty sprzęt cyfrowy jest wyjątkowo szkodliwym środkiem trwałym. Szacuje się, że zaledwie 20 proc. materiałów ze smartfonów można odzyskać i poddać recyklingowi. Reszta trafia na wysypiska, bardzo często w najbiedniejszych rejonach świata, gdzie próby składowania i odzyskiwania surowców z elektrośmieci, prowadzą do zanieczyszczeń powietrza i gleby. Dlatego tak ważne są zarówno świadome zakupy sprzętu, którego naprawdę potrzebujemy oraz wydłużanie jego życia. Zanim poddamy smartfona recyklingowi, warto spróbować go reanimować: naprawić lub znaleźć mu nowy dom. Poszukiwanie sprzętów, które mają wyższą trwałość, długie okresy gwarancji lub umożliwiają łatwą naprawę, jest coraz prostsze. Pamięta, że na mocy wprowadzonego w Unii Europejskiej „prawa do naprawy” (ang. right to repair) od 2021 roku producenci sprzętów AGD oraz RTV muszą zapewnić dostępność części zamiennych przez 7 do 10 od zakończenia ich produkcji i wprowadzeniu ostatniej partii towaru do obrotu.
Odłączaj od prądu to, czego nie używasz. Telefon lepiej ładować kilka godzin, niż całą noc.
Kiedy już korzystasz ze streamingu, to warto wybrać opcje o niższej rozdzielczości, które wymagają mniej danych i energii. Zajrzyj do ustawień aplikacji Twojego serwisu streamingowego. Streaming i usługi wideo odpowiadają za największą część środowiskowych kosztów korzystania z sieci. Już teraz szacuje się 300 milionów ton emisji CO2 rocznie i liczba ta stale rośnie. Z jednej strony Ty możesz zredukować emisję oglądając wideo krócej, wybierając mniejszą rozdzielczość, nie pozostawiając włączonego odtwarzacza w tle, kiedy robisz coś innego, a z drugiej serwisy streamingowe mogą zmniejszać rozmiary plików filmów, które udostępniają.
Reklamy wideo i auto-odtwarzające się filmiki w apkach społecznościowych to kolejne małe, ale energożerne stwory. Wiele z tych elementów oglądamy nie dlatego, że sami o tym decydujemy, ale dlatego, że są uruchamiane za nas. Tam, gdzie to możliwe (np. na Facebooku, w serwisie Netflix, w aplikacji YouTube) wyłącz autoodtwarzanie filmów oraz podgląd filmów, które widzisz przeglądając te serwisy. Możesz również skorzystać z wtyczek do przeglądarek internetowych (np. AdBlock lub uBlock), które blokują reklamy i elementy, takie jak automatycznie uruchamiane multimedia.
Podczas telekonferencji i warsztatów online włącz kamerę tylko wtedy, kiedy to konieczne np. podczas ćwiczeń integracyjnych, kiedy komunikacja niewerbalna jest ważna dla budowania relacji itp.. Wyłączajcie kamery, kiedy jest to zbędne.
Wpisuj możliwie dokładne zapytania, aby uniknąć wielu wyszukiwań lub rezygnując z wyszukiwania adresów popularnych witryn (zamiast tego zapisuj sobie je w ulubionych lub zakładkach).
Sprzątaj w skrzynce mailowej — usuwaj wiadomości ze SPAMu, a to, co przeczytane niech wyląduje w koszu (ustaw automatyczne usuwanie zawartości kosza po 30 dniach). Sprawdź, jakie treści subskrybujesz i z czego możesz się wypisać. Każda wiadomość spamowa – nawet jeśli jej nie otworzymy – uwalnia około 0,3 grama CO2 do atmosfery. Aby zredukować te emisje, regularnie usuwaj archiwalną pocztę, bloku i automatycznie usuwaj spam, zrezygnuj ze zbędnych subskrypcji. Działania te ograniczą przestrzeń na serwerze i zredukuje jego obciążenie, kiedy przeszukujesz swoją skrzynkę.
Mail z tekstem i załącznikiem może emitować nawet 50 g.
Usuń nieużywane pliki lub skompresuj je. Bardziej ekologiczne jest trzymanie plików lokalnie (na dysku komputera lub zewnętrznym) niż w chmurze.
Korzystanie z trybu ciemnego może pomóc zmniejszyć zużycie energii, szczególnie na urządzeniach wyposażonych w ekrany OLED lub AMOLED.
Wybierając usługę serwerową, hosting stron www, danych w chmurze, a nawet dostawcę prądu lub Internetu sprawdź czy firmy te starają się zrobić więcej niż tylko być neutralne pod względem emisji gazów cieplarnianych. Warto wybierać takie firmy, które aktywnie angażują się w ochronę środowiska, a co najważniejsze, zapewniają, że prąd pozyskują z odnawialnych źródeł. W ten sposób dodatkowo wspierasz rozwój ekologicznej infrastruktury internetowej.
Podczas tworzenia stron internetowych i aplikacji mobilnych warto ograniczać korzystanie ze skomplikowanych animacji, wideo, a także niestandardowych fontów.
Postaraj się do minimum zmniejszyć zbieranie danych przez analitykę i zewnętrzne serwisy analityczne. Czasami włącza się jakąś funkcję, mimo że nie korzysta się z zebranych danych — lepiej dla prywatności i planety będzie, gdy pomyślisz nad tym.
Aplikacje mobilne również można zoptymalizować pod kątem zużycia energii, np. poprzez minimalizację używania funkcji, które wymagają dużego nakładu energii, takich jak ciągłe sprawdzanie lokalizacji.
Najpopularniejsza waluta świata, czyli BITCOIN zużywa więcej energii niż Finlandia. Wśród kryptowalut istnieją różnice w podejściu do zużywania energii, choć to na razie bardziej obietnice niż działające alternatywy.
Wreszcie ostatnie, ale nie najmniej ważne - przemyśl, czy może warto ograniczyć korzystanie z technologii? Mniej "elektroniki" na rzecz analogowych atrakcji to mniejsze przebodźcowanie i np. lepszy sen.
Komentarz eksperta - Carbon Footprint Foundation
Można zakładać, że cyfrowy ślad węglowy będzie rósł w związku ze zwiększonym popytem na treści cyfrowe. Przykładowo, raport przygotowany przez organizację BAFTA albert na temat emisji w przemyśle filmowym wskazuje wzrost emisji o 33% w roku 2023 w porównaniu z 2022 (w 2022 12,5 tCO2e/ godz, w 2023 16.6 t CO2e na godzinę, link do raportu: https://wearealbert.org/wp-content/uploads/2024/09/BAFTA-albert-Annual-Review-2023.pdf). Z badania przeprowadzonego przez Sustainable Production Alliance z marca 2021 (dostępny tutaj: https://greenproductionguide.com/wp-content/uploads/2021/04/SPA-Carbon-Emissions-Report.pdf?utm_source=chatgpt.com) wynika, że średnia produkcja dużego filmu fabularnego generuje 3 370 ton CO₂ (to tyle, ile roczna emisja ponad 700 samochodów osobowych na benzynę), produkcja jednego odcinka godzinnego serialu dramatycznego = 77 ton CO₂e, a średni ślad węglowy godziny programu rozrywkowego wynosi 13 tCO₂e.
Warto zaznaczyć, że ze względu na lepszą efektywność i doskonalsze urządzenia ostatecznie może okazać się, że emisje nie wzrosną diametralnie. Niemniej jednak, środowiskowo jest to temat ważny i wymaga pochylenia się z uwagi na wzmożoną konsumpcję treści cyfrowych (chodzi o cały łańcuch produkcji treści i kontentu w internecie związany jest z szeregiem innych czynności, które mogą generować ślad węglowy). Społecznie powinniśmy też rozmawiać na temat konsumpcjonizmu również w przestrzeni cyfrowej, nie tylko dóbr materialnych. Zauważamy, że poza emisją gazów cieplarnianych, sektor cyfrowy wpływa też na inne aspekty środowiskowe, takie jak zużycie i zanieczyszczenie wody (bromem do nieustannego chłodzenia serwerowni platform streamingowych czy generowanie elektrośmieci.
W kwestii elektrośmieci:
- tempo starzenia się sprzętów elektronicznych gwałtownie rośnie,
- globalną ilość elektrośmieci w 2022 roku oszacowano na poziomie około 62 mln ton i oznacza to wzrost o 82% w porównaniu do 2010,
- nieprawidłowa utylizacja tych odpadów uwalnia
- przeciętna osoba w Unii Europejskiej wyprodukowała 11.2 kg elektrośmieci w tym samym roku,
- są prognozy, że do 2030 elektrośmieci będą odpowiadać za roczne emisje rzędu 852 mln ton CO2
Recykling metali z elektrośmieci może obniżyć emisję dwutlenku węgla o 80% w porównaniu do użycia nowych surowców.
W kwestii zużycia wody (na podstawie cee.illinois.edu):
- serwerownie Googla zużywały 2.1 miliona litrów wody dziennie w 2023 roku(na podstawie illinois.edu),
- przewiduje się że do 2027, dzienne zużycie wody na potrzeby technologii AI będzie się wahać od 11.5 - 18 mln litrów( illinois.edu),
- roczne zużycie wody za 2023 związane z operacjami na kryptowalutach oszacowano na 2.27 bilionów litrów (https://www.intelligize.com/tech-industry-coming-to-terms-with-water-consumption/)
